Oefenen met persoonsgerichte vaardigheden: ‘We merken dat het werkt’

Afbeelding voor Oefenen met persoonsgerichte vaardigheden: ‘We merken dat het werkt’

Parkinsonverpleegkundigen spelen een belangrijke rol in persoonsgerichte zorg: Hoe stemmen we de zorg af op de behoeften van mensen met parkinson en hun naasten? Om de verpleegkundigen te helpen deze rol verder te versterken nemen zij deel aan een doorlopend leerprogramma. Els Coppens is parkinsonconsulent bij Brabantzorg en één van de deelnemers. Tijdens het verpleegkundig leerprogramma oefende zij haar persoonsgerichte gespreksvaardigheden onder begeleiding van een gesprekscoach.
Vanuit Zorg voor Parkinson wordt er gewerkt aan een leeraanbod met tools en hulpmiddelen die zowel zorgverleners als mensen met parkinson kunnen helpen bij het voeren van Het Goede Gesprek’. Wat de eerste ervaringen van mensen met parkinson waren, leest u
hier.

Els Coppens, parkinsonconsulent bij Brabantzorg oefent met persoonsgerichte vaardigheden
Els Coppens

Els, wat zijn je ervaringen als verpleegkundige met dit programma? ‘Ik ben erg enthousiast over dit programma. We hebben door middel van een rollenspel gesprekken tussen patiënt en zorgverlener geoefend rond het thema ‘wat doet er toe in je leven’. Door een andere manier van vragen stellen kom je eerder ‘to the point’ waardoor een gelijkwaardigere relatie met de persoon met parkinson ontstaat. Wij verpleegkundigen zijn gewend in het gesprek naar bepaalde dingen te vragen, bijvoorbeeld hoe iemand zijn daginvulling is, het motorisch functioneren en hoe het gaat vergeleken met een half jaar geleden. Maar waar mensen echt tegenaan lopen als ze net weten dat ze parkinson hebben zijn vragen als: ‘Hoe moet het nu met mijn werk? En als ik niet meer kan werken hoe moet ik mijn financiën dan regelen? Kan ik mijn hond nog wel uitlaten? Wat voor iemand belangrijk is in zijn of haar leven met parkinson werd door deze oefening steeds duidelijker.’

Wat heb je precies geoefend? ‘We hebben geoefend met de vraag wat centraal staat bij de mens die tegenover je zit. Hoe stel je de juiste vragen waardoor je weet wat hij of zij belangrijk vindt en niet zozeer wat wij als verpleegkundigen belangrijk vinden. We stelden vragen als: ‘Waar wilt u antwoord op hebben als u de spreekkamer uit loopt? Wat is belangrijk voor u?’ Vorig jaar hadden we tijdens het leerprogramma het gesprekshulpmiddel ‘Wat doet ertoe’ gepresenteerd gekregen. Zij stelden toen voor dit eens uit te proberen bij vijf patiënten in de praktijk. Dat had ik gedaan, en deze ochtend gingen we daar verder op in. Die vier vragen van https://watertoedoet.info/ kun je op twee manieren toepassen. Je kunt bijvoorbeeld van tevoren de link met de vragen toesturen zodat mensen deze zelf thuis in kunnen vullen. Dan zijn ze niet helemaal verrast als ze op het spreekuur dit soort vragen krijgen. Of je legt het uit als iemand in de spreekkamer is dat je graag een andere methode wilt toepassen. Die ochtend van het verpleegkundig leerprogramma was de man met wie ik oefende niet voorbereid. Uiteindelijk ben ik het gesprek met hem begonnen zoals ik normaal doe als ik een patiënt voor het eerst zie. Ik heb hem de methode voorgelegd en het ging best goed. Het wisselt zo per persoon wat werkt.

Wat heb je meegenomen naar de praktijk? ‘Deze manier van gesprekken voeren neem ik mee in de praktijk. Omdat we merken dat het werkt. Dit soort vragen roept echt iets bij mensen op. De vraagstelling op het formulier is letterlijk ‘wat er toe doet.’ Het moet duidelijk zijn voor de patiënt dat dingen die voor hem of haar prioriteit hebben als eerste besproken worden. Dat vond ik een mooi onderdeel in de gesprekstechnieken.’

Is je contact met patiënten nu anders?  ‘Zeker, er is meteen een ander contact omdat je beter aansluit bij de belevingswereld van de patiënt. Hierdoor ontstaat een meer gelijkwaardige relatie met de mens met parkinson. Je legt een betere basis met een patiënt omdat je begint met de vraag ‘wat doet er toe voor u?’. Er zijn ook mensen die liever meer afstand houden en vinden dat je door dit soort vragen te stellen te dichtbij komt. Daarom is die kennismaking tijdens het eerste gesprek ook belangrijk. Iedereen zit anders in elkaar. Het is zoeken hoe de relatie met iedere patiënt het beste is.’

Voor meer informatie over het Goede Gesprek:

LEZEN Het artikel in Parkinson Magazine dat de werkgroep samen schreef (inclusief tips voor mensen met parkinson en zorgverleners)

KIJKEN Themabijeenkomst terugkijken over het Goede Gesprek.

DOEN Landelijke website met meer informatie